Повеќето луѓе признаваат дека хранливата диета промовира здрав живот, но навигацијата на широк спектар на опции во вашата самопослуга (маркет) не е секогаш едноставна – особено кога толку многу храна се рекламира како здрава (но не е).
Сè поголем број неодамнешни студии покренаа здравствена загриженост за одреден вид храна што ја јадат повеќето луѓе: ултра-обработена храна. Една таква студија, објавена во ноември 2022 година во American Journal of Preventive Medicine, заклучи дека оваа храна веројатно придонела за околу 10% од смртните случаи кај луѓето на возраст од 30 до 69 години во Бразил во 2019 година. Други студии – вклучително и една објавена во Неврологија во јули 2022 година открива 10% зголемување на потрошувачката на ултра-обработена храна, што го зголемува ризикот од деменција.
За разлика од минимално преработената храна или непреработената храна – како јајцата, на пример, кои патуваат од фармата до вашата кујна изгледаат речиси исто – ултра-обработената храна е радикално променета од производителите. До моментот кога ќе стигнат во вашата полица за намирници, тие веројатно се загреани, притиснати и засилени со адитиви дизајнирани да ги направат да траат подолго, да имаат подобар вкус и да изгледаат попривлечни, често на штета на вашето здравје. Еве што треба да знаете за ултра-обработената храна.
Што е ултра-обработена храна?
Ултра-обработената храна е „направена главно или целосно од супстанции добиени од храна и адитиви“, пишуваат авторите на коментарот од 2017 година објавен во списанието Public Health Nutrition. Овие адитиви се состојки кои вообичаено не се користат во домашното готвење, како конзерванси, бои и засладувачи без шеќер.
Оваа дефиниција опфаќа широк опсег на храна во вашата локална самопослуга – од инстант супа до пакувани грицки до одредени месни производи, вклучувајќи колбаси, хамбургери и виршли. Таквата храна има тенденција да има знаци, вели Тим Спектор, професор по генетска епидемиологија на Кралскиот колеџ во Лондон и автор на Храна за живот: Новата наука за доброто јадење. Вообичаено, вели тој, тие имаат многу долг рок на траење и 10 или повеќе состојки, кои често вклучуваат „производи што нема да ги најдете во вашата кујна или не можете да ги разберете“.
Тие се разликуваат од тоа како некои истражувачи за исхрана ја дефинираат преработената или минимално обработената храна. Овие храни имаат тенденција да содржат само две или три состојки – обично цела храна плус сол, масло или шеќер – и често се конзервирани, варени или ферментирани. Некои од овие намирници вклучуваат конзервирана риба, овошје во сируп, сирење и свеж леб.
Но, не сите ултра-обработени намирници се подеднакво нездрави. Фанг Фанг Џанг, претседател на одделот за нутриционистичка епидемиологија и наука за податоци на Универзитетот Тафтс, забележува дека целото жито, ултра-обработената храна – како некои пакувани лебови – се важен извор на влакна за многу луѓе. „Дури и со ултра-обработена храна… интегралните житарки се подобар избор од рафинираното жито“, вели Џанг.
Истражувачите од Универзитетот Североистерн создадоа и алатка за споредување на пакуваната храна во истата категорија со цел да се избере онаа со најмалку преработка.
Зошто ултра-обработената храна е толку штетна?
Надолжните студии во Америка и Европа го поврзуваат јадењето повеќе ултра-обработена храна со голем број здравствени ризици, вклучително и зголемување на дебелината, висок крвен притисок, дијабетес тип 2, па дури и деменција. Други истражувања, вклучително и пар студии во BMJ од истражувачи во Шпанија и Франција, го поврзуваат консумирањето ултра-обработена храна со зголемен ризик од рана смрт.
Како да ја намалам ултра-обработената храна?
Ако сакате да ја направите вашата исхрана поздрава, промената на начинот на размислување е клучна. „Ние само треба да ги натераме луѓето да размислуваат за храната не на калориски начин, a да размислуваат за квалитетот на храната“. Ако сакате да го намалите бројот на ултра-обработена храна што ја јадете, предлагаме да се одлучите за друга храна која е евтина и не бара многу подготовка, како грав, леќа и јајца. За ужина предлагаме јаткасти плодови, семки и цело овошје. „Обидете се да ја напуштите [ултра-обработената храна] една недела“, „и да видите што ќе се случи“.
Енерџи Тим !!!
