ДОПИНГ – ВИСТИНА И МИТОВИ
Терминот „допинг“ се однесува на употребата на забранети медикаменти, наркотици или лекарства од страна на спортистите со намера да се подобрат атлетските перформанси.
Практиката на допинг од страна на спортистите датира со векови. Сепак, неодамна доби поголемо внимание поради широката разновидност на потенцијални подобрувачи на перформансите кои сега се достапни, а исто така и поради бројните случаи на допинг од елитните спортисти пријавени во медиумите.
И покрај очигледното подобрување во перформансите забележано кај безброј спортисти во текот на неколку векови, исто така е важно да се знае дека спортистите честопати трпат негативни здравствени ефекти, па дури и прерана смрт, кои се чини дека се поврзани со допинг практиките. Овие негативни резултати и смртни случаи доведоа до првата забрана за допинг од страна на Меѓународната асоцијација на атлетски федерации во 1928 година.
Во 1967 година, Меѓународниот олимписки комитет (ИОК) целосно го забрани допингот, а во 1999 година, МОК ја основа Светската антидопинг агенција (ВАДА). Денес, ВАДА го формира столбот на анти-допинг законите и тестирањата ширум светот и помага во поставувањето стандарди за други агенции и спортови.
Според Светскиот анти-допинг кодекс, кој беше воспоставен од ВАДА во 2008 година, супстанцијата или третманот претставува допинг доколку исполнува два од следните три критериуми:
Ја подобрува продуктивноста
Тоа претставува ризик за здравјето на спортистот
Тоа е спротивно на духот на спортот
Овој код се состои од годишно објавена листа на забранети супстанции и методи на лекување кои спортистите не смеат да ги користат. Може да се наметнат различни казни за спортистите за кои ќе се утврди дека го прекршуваат антидопинг кодексот. Многу спортисти за кои е откриено дека го прекршуваат кодот претрпеле казни кои се движат од одземање на олимписки медали или спортски титули до доживотна забрана за идни натпреварувања во спортот.
Според видот на дејството, допингот е поделен на 4 главни категории:
Анаболни лекови (анаболни стероиди)
Анаболичките стероиди се распространети во професионалните спортови откако за прв пат беа користени во 1950-тите од кревачите на тегови. Тие се широко користени во спортови на сила како што се кревање тегови, фудбал, бејзбол и многу други спортови. Анаболните стероиди обично се синтетички деривати на тестостерон. Целта на нивната употреба во допингот е зголемување на мускулната маса и чистата телесна тежина. Овие лекови може да се земаат орално или со инјектирање, а многу различни форми често се земаат во исто време за да се максимизираат нивните посакувани ефекти.
Стимуланти
Стимулансните лекови се составени од голема и разновидна група на лекови кои, кога се користат за допинг цели, се наменети да ја зголемат издржливоста на спортистот, да ги намалат чувствата на замор и болка и да ја подобрат нивната ментална функција и однесување. Постојат многу добро познати агенси во оваа класа, вклучувајќи кокаин, амфетамини и ефедрин.
Хормони
Ендокриниот систем е систем во човечкото тело кој произведува и регулира хормони. Хормоните се одговорни за речиси секоја телесна функција, вклучувајќи го и развојот и растот на мускулите. Откриени се неколку хормони чија функција е да го зголемат производството на протеини и затоа учествуваат во зголемувањето на мускулната маса. Хормоните како што се инсулинот и човечкиот хормон за раст (hGH) се користат од спортистите во обид да ја зголемат мускулната маса и дефиниција.
Допинг на крв
Конечно, спортистите можат да се обидат да ги подобрат своите спортски перформанси со зголемување на количината на кислород во крвта.
Бидејќи кислородот е една од основните хранливи материи за сите клетки, зголемената испорака на кислород до ткивата може да ја подобри издржливоста и атлетските перформанси.
Огромен проблем во индустријата во моментов се т.н „валканите додатоци во храната“. (суплементи)
„Околу половина од позитивните резултати се последица на употребата на контаминирани додатоци во исхраната.
Затоа секој спортист мора крајно одговорно да пристапи кон нивната употреба.
1. Од особена важност е правилната проценка дали е императив да се земе додаток во исхраната, за која цел најдобро е да се консултирате со лекар.
2. Темелно запознавање со производот – име, состав, рок на употреба, серија во комбинација со пребарување на дополнителни информации од какви било можни извори.
3. Пред да го земе, спортистот мора да се увери дека додатокот во исхраната ги исполнува стандардите за квалитет и дали е тестиран за забранети супстанции во лиценцирана лабораторија.
Последно, но не и најмалку важно, спортистите треба да знаат:
„Во случај на прекршување на антидопинг правилата поради употреба на контаминирани додатоци во исхраната, секој спортист е должен да контактира со антидопинг експерт. Товарот на докажување е целосно на спортистот. Тој може да докаже помала грешка/вина или невнимание за да го минимизира периодот на суспензија на максимум две години. Најважно за спортистите кои земаат додатоци во исхраната е да ги направат потребните напори за да се осигураат дека производот што го користат е од докажан производител-дилер. Последиците можат да бидат сериозни за здравјето и спортската кариера“.
Во случај на сомнеж, важно е спортистите да знаат дека секогаш можат да ги тестираат своите додатоци во исхраната во независна лабораторија за да избегнат какви било сомнежи за квалитетот на додатоците во исхраната што ги земаат.
Енерџи Тим !!!
